Żołnierze Wyklęci w Glinojecku

• Tweet
• Pin It

Po wojnie lasy dawały schronienie zbrojnemu podziemiu antykomunistycznemu, działającemu w powiecie płońskim i sierpeckim. Często dochodziło do potyczek, podczas których żołnierze byli ranieni lub zabijani.

Najbardziej aktywne grupy partyzanckie koncentrowały się w lasach w okolicach Raciąża. Działały tam ugrupowania dowodzone przez Wiktora Stryjewskiego (ur. 11 września 1916 r. w Żychowie, gm. Raciąż), znanego pod pseudonimami: „Cacko”, „Wy­rwicz”, „Zbyszko”. Przed 1939 r. mieszkał z czworgiem dzieci w rodzinnej miejscowości, gdzie prowadził 27-hektarowe gospodarstwo. Uczestniczył w kampanii wrześniowej 1939 jako żołnierz 32. pp. W czasie okupacji niemieckiej był żołnierzem AK w Obwo­dzie Sierpc. Aresztowany został 8 lutego 1949 r. po walce z 288-osobową grupą operacyjną KBW, UB i MO we wsi Gałki, pow. Płock.

Po trwającym blisko półtora roku niezwykle okrutnym śledztwie został oskarżony m.in. o przynależność w okresie od 1946 r. do 1949 r. do nielegalnego związku NSZ mającego na celu przemocą obalenie obecnego ustroju w Polsce. Początkowo był tylko członkiem NSZ, następnie komendantem grup bojowych NSZ. Wyrokiem WSR w Warszawie 3 lipca 1950 r. skazany został na trzydziestoośmiokrotną karę śmierci z pozbawieniem praw publicznych i obywatelskich praw honorowych na zawsze oraz z przepadkiem całego mienia. Wyrok wykonano w więzieniu mokotowskim w Warszawie 18 stycznia 1951 r. o godz. 20:20. Grób symboliczny znajduje się na Cmentarzu Wojskowym na Powąz­kach w Warszawie w Kwaterze na Łączce.

Partyzantów można było spotkać nie tylko w lesie. Wincenty Murasiewicz, mieszkaniec Glinojecka, był świadkiem, jak 15.01.1946 r. przyszli do cukrowni „Izabelin” w Glinojecku i zażądali otwarcia kasy. Innym razem widział, jak wynieśli ze sklepu towary i rozdawali je ludziom. Spotkał ich też kiedyś w leśniczówce w Dziektarzewie. Byli to żołnierze obwodu „Mewa”. W akcji udział brali miedzy innymi:

– Henryk Gutowski, ps. „Olgierd”, ur. 5.10.1922 r. w Sierpcu, zm. 1.07.2003 r.

– Mieczysław Wojciech Chojnacki, ps. „Młodzik”.

– Tadeusz Kowalski (1917–1947) ur. 20.09.1917 r. w Cendatach, gm. Unieck, pow. Sierpc, syn Franciszka i Czesławy z Rzutowskich, zamieszkały w Raciążu.

– Bronisław Urbański (1910–1947) ur. 15 .01.1910 r., syn Michała.

W naszej gminie, jak można się dowiedzieć z akt Państwowego Archiwum, byli działacze nowej powojennej władzy, którzy pomagali funkcjonariuszom UB i MO w walce z oddziałami NSZ na naszym terenie.

Źródła:

– Artur Zakolski, Rozmowa z Wincentym Murasiewiczem byłym leśniczym Nadleśnictw Płońsk i Ciecha­nów. Zapis rozmowy, która odbyła się 14 kwietnia 2005 w Glinojecku.

– Kazimierz Krajewski, Tomasz Łabuszewski, Jacek Pawłowicz, Ruch Oporu Armii Krajowej na Północ­nym Mazowszu 1945–1954. IPN, Warszawa.

http://wilczetropy.ipn.gov.pl/wt/biogramy/13415,Sierz-Wiktor-Waclaw-Stryjewski-Cacko.html

• Tweet
• Pin It