Zygmunt Broniewski – Żołnierz Wyklęty
data: 29 lutego, 20161 marca przypada święto państwowe – Narodowy Dzień ,,Żołnierzy Wyklętych” ustanowione w uznaniu ich zasług za walkę o niepodległość Polski.
W 2009 roku organizacje kombatanckie wspierane przez opolskie władze samorządowe zwróciły się o ustalenie dnia 1 marca – Dniem Żołnierzy Antykomunistycznego Podziemia. Projekt od początku wspierały kluby parlamentarne PiS i PO, oraz prezydent Lech Kaczyński. Ustawa została podpisana przez prezydenta Bronisława Komorowskiego 15 lutego 2011 roku.
Żołnierze wyklęci, niezłomni to antykomunistyczne, partyzanckie podziemie, ruch niepodległościowy, który skupiał w swoich szeregach 120-180 tysięcy osób. Już pod koniec wojny działało 80 tysięcy osób, antykomunistycznych partyzantów. Stawiali oni czynny opór podporządkowaniu Polski władzom ZSRR. Oddziały NKWD i Armii Czerwonej mordowały ludność cywilną, rabowały, paliły kościoły. Chciano zlikwidować polską inteligencję. Wywożono Polaków na Syberię i do południowej części Związku Radzieckiego. Aresztowano i w bestialski sposób torturowano dowódców i członków Armii Krajowej. Ostatni członek ruchu oporu zginął 21 października 1963 roku.
Warto przypomnieć postać naszego krajana, jednego z niezłomnych.
Zygmunt Broniewski „Bogucki”
Zygmunt Broniewski (1890-1949) gen. bryg. NSZ; pseudonim “Bogucki” urodził się 21 października 1890 r. w Glinojecku, był synem Bohdana Emila Broniewskiego, przemysłowca i polityka, dyrektora cukrowni „IZABELIN” oraz Eugenii z Sataleckich. Od listopada 1911 do listopada 1912 r. odbył jednoroczną ochotniczą służbę wojskową w Grodzieńskim Pułku Huzarów Gwardii, uzyskując stopień chorążego. W 1914 został powołany do służby wojskowej w armii rosyjskiej. Po wybuchu rewolucji bolszewickiej wydzielił ze swego pułku żołnierzy Polaków i wraz z nimi przedostał się do I Korpusu Polskiego gen. Józefa Dowbór-Muśnickiego, otrzymując tam przydział do 3. Pułku Ułanów. Objął w nim dowództwo 2 Szwadronu. a następnie 3.
W czerwcu 1918 r., po rozwiązaniu Korpusu, powrócił do kraju. W listopadzie wstąpił ochotniczo w Warszawie do formującego się 3. Pułku Ułanów, obejmując dowództwo 3. Szwadronu.
2 stycznia 1919 r. wyruszył w ramach Grupy “Bug” na front bolszewicki. W marcu 1919 r. został zatwierdzony w stopniu rotmistrza, a czerwcu otrzymał awans do stopnia majora. W lipcu 1920 r. po odezwie Rady Obrony Państwa wstąpił ponownie jako ochotnik do WP. Został skierowany na front bolszewicki do 3. Pułku Ułanów.
W 1940 r. rozpoczął działalność w konspiracji, wstępując do Organizacji Wojskowej Związek Jaszczurczy, w której objął funkcję komendanta Okręgu Lublin. W OW ZJ otrzymał awans na stopień podpułkownika. Po utworzeniu NSZ został komendantem Okręgu II (Lublin), który obejmował 10 komend powiatowych i liczył 6-7 tys. żołnierzy i oficerów. Z dochodów administrowanych przez siebie majątków koło Lublina (których nadal był zarządcą) finansował w znacznym stopniu działalność konspiracyjną.
Z. Broniewski w czasie defilady
W czerwcu 1944r. otrzymał awans na stopień pułkownika. W sierpniu został mianowany przez Radę Polityczną NSZ-Zachód inspektorem KG NSZ(ZJ) na teren okupacji niemieckiej. W tym charakterze dokonał reorganizacji w podległych mu komendach okręgów, wizytował także kilkakrotnie oddziały partyzanckie (m.in. trzykrotnie oddziały Brygady Świętokrzyskiej na Kielecczyźnie). Rada Polityczna NSZ mianowała 20 października 1944 r. płk. Broniewskiego p.o. komendantem głównym. mianując go do stopnia generała brygady.
Po ofensywie styczniowej (1945) armii sowieckiej, Broniewski pozostał nadal w konspiracji jako dowódca NSZ(ZJ). Ukrywał się głównie w okolicach Warszawy, Krakowa i Łodzi.
Gen. Broniewski (pierwszy od lewej) wśród żołnierzy NSZ
Zagrożony aresztowaniem przez UB, opuścił Polskę na początku sierpnia 1945 przedostał się nielegalnie do amerykańskiej strefy okupacyjnej Niemiec. Odwiedził tam oddziały Brygady Świętokrzyskiej, wcielone przez Amerykanów do Kompanii Wartowniczych. Zameldował się także u gen. Władysława Andersa, zdając mu raport o działalności NSZ w okupowanym kraju. Po powrocie do Kompanii Wartowniczych w Bawarii, objął funkcję dowódcy ich ośrodka szkoleniowego, zrzekł się jednak wkrótce tej funkcji i wyjechał do południowej Francji.
Żona Stefania łączniczka NSZ ps. “Kowalska” usiłowała podążyć za mężem, lecz aresztowano ją przy próbie przekroczenia granicy. Nie spotkali się już więcej. W śledztwie Stefania nie ujawniła żadnych kontaktów. Przesłuchujący ją funkcjonariusz UB napisał: „Melduję, że Kowalska vel. Broniewska generałowa „Bogucka” w czasie przesłuchania odmawia zeznań na temat organizacji NSZ-u i sprawami z tym związanymi, zachowując się przy tym arogancko, chcąc wykazać tym swoją wyższość nad nami jako klasą robotniczą, oświadczając ze pracuje w NSZ-cie od założenia organizacji, oddana jej ideologii i nigdy nie uzna obecnej polityki Rządu Jedności Narodowej za słuszną, a o sojuszu polsko radzieckim wyrażała się źle i mówiąc o armii radzieckiej jako o wrogach swoich. Na pytania stawiane jej nie dawała żadnych danych o organizacji i ludziach z nią związanych, mówiąc że może zginąć, tajemnicę zabierając do domu”. Stefania Broniewska została skazana na 10 lat, choć na mocy amnestii z 1947 r. obniżono jej wyrok do 4 lat. Następnie w niejawnym procesie w 1949 r. „dołożono” kolejne 10. Przesiedziała w więzieniu 10 lat, w tym 4 w izolatce. Wyszła na wolność jako osoba nieuleczalnie chora w 1955 r. Zmarła w 1966 r. w Podkowie Leśnej.
Grób brata
Zmarł 23 czerwca 1949 r. załamany fałszywą wiadomością o śmierci żony. Pochowany został na cmentarzu w Duran.
Odznaczony był Krzyżem Virtuti Militari V klasy, dwukrotnie Krzyżem Walecznych za wojnę polsko-bolszewicką 1919-1920 oraz Krzyżem Narodowego Czynu Zbrojnego.
Na cmentarzu w Glinojecku pochowany jest jego brat Olo Broniewski.
Źródła:
http://nsz.com.pl/index.php/zyciorysy/502-broniewski-zygmunt-ps-bogucki-st-bogucki.
You may also like...
-
Reklama
-
Reklama
